Nieuwjaar

En weer is er een nieuw jaar begonnen. Het lijkt alsof er niets verandert, alsof het ene jaar het andere oneindig zal blijven opvolgen. Misschien dat daarom de Mayakalender zoveel belangstelling kreeg: hier was een voorspelling dat het heel anders zou gaan. Of dat nu het einde van de wereld zou betekenen, of veeleer een nieuw begin, dat was dan nog de vraag. Een afwijking van de eeuwenoude routine kon op voorhand op veel belangstelling en zelfs op geloof rekenen.
Dat laatste (geloof) is toch wel vreemd. Juist de laatste jaren wordt steeds vaker de opvatting naar voren gebracht dat geloof in onze samenleving niet eens in de marge thuishoort, maar puur op privéterrein en wel zo, dat anderen daarvan niets zouden hoeven te merken. Een uitzondering wordt dan wel gemaakt voor het geloof in de mens, hoewel dat laatste meestal niet expliciet wordt gemaakt. Voorbeelden genoeg.
1. het verbod op godslastering kan rustig worden geschrapt. Mensen maken zelf wel uit wat ze zeggen of schrijven en wie beledigd is, kan zich tot de rechter wenden.
2. de zondagssluiting van winkels kan vervallen. Als winkeliers zelf bepalen wanneer ze hun winkel openen en klanten zelf bepalen wanneer ze boodschappen doen of gaan winkelen, ontstaat vanzelf de optimale situatie. De overheid kan zich daar buiten houden.
3. Bijzonder onderwijs is overbodig of zelfs schadelijk. Ouders moeten kinderen tot eigen keuzes brengen, maar zeker geen keuze voorhouden.

Gemeenschappelijk aan deze drie voorbeelden is het geloof dat mensen zelfstandig tot juiste keuzes komen. Daarachter zit de opvatting dat de mens van nature goed is. Wie dat laatste in twijfel trekt, wordt niet serieus genomen, ook al zijn er genoeg voorbeelden te geven. Belangrijker is echter nog dat hiermee de stelling weersproken wordt dat het verbannen van het christelijk geloof uit de publieke samenleving tot neutraliteit zal leiden. Neutraliteit wil zeggen dat de ene en de andere opvatting gelijkwaardig zijn. In absoute zin is dat onmogelijk. In het publieke debat kunnen verschillende opvattingen wel op gelijkwaardige wijze ruimte krijgen, waarmee de neutraliteit van het debat verzekerd is. Een beroep op bijvoorbeeld de Bijbel of op het gezond verstand, zijn in beginsel in het debat van gelijke waarde. Welke waarde aan beide stellingen wordt gehecht, is afhankelijk van ieders eigen opvattingen.
Ik wil niet zozeer de stelling innemen dat geloof thuishoort in het publieke domein, maar vooral dat geen mens in dat publieke domein het eigen geloof thuislaat. Het uitsluiten van sommige opvattingen (bijvoorbeeld vanuit het christelijk geloof) leidt niet tot neutraliteit, maar maakt de overblijvende vooronderstellingen (geloof in de mens) onzichtbaar. En elke strateeg kan je vertellen dat een zichtbare tegenstander te verkiezen is boven een onzichtbare.

Roelof Veen, fractievoorzitter ChristenUnie