In Beeld: Guus Essers

Guus Essers, pianist en leider van de gelijknamige Apeldoornse band, is een veelzijdig mens. Naast de muziek heeft hij zijn eigen praktijk als management consultant en coach, is actief als trainer en spreker bij verschillende organisaties. Daarnaast is hij actief betrokken bij uiteenlopende maatschappelijke initiatieven. Hij schreef verschillende boeken, waaronder het boek ‘Ik weet dat U liegt – Echt alles over leugens en bedrog voor professionals’. Genoeg redenen om met hem in gesprek te gaan.

Hoe heeft je muzikale talent zich vanaf je jonge jaren ontwikkeld tot wat nu de Guus Essers Band is?

“Ik ben begonnen in een schoolbandje op het gymnasium aan de Kastanjelaan in Apeldoorn. Tijdens een illegale fotoshoot, op het dak van de school, werden we  betrapt door de rector, meneer Korver. Met schaamrood op de kaken dropen we af, maar: we hadden wel prachtige foto’s met al onze gitaren. Tijdens mijn studie MO-Nederlands in Deventer ging ik elke donderdagavond met mijn elektrische piano naar een kroeg op de Brink waar we in de kelder jazz gingen spelen. Tegelijkertijd volgde ik de deeltijdopleiding ‘Docent Lichte muziek’ aan het Zwols conservatorium. De opleiding richtte zich op praktijkmuzikanten die ook les wilden gaan geven, en op klassieke muziekdocenten die meer aan lichte muzieklessen wilden doen. In die opleiding zaten we daar samen met onder andere de bassist van Seth Gaaikema en de pianist van Toon Hermans. Allemaal mensen uit het podiumvak die ook les wilden gaan geven.

Met mijn broer samen speelden we in de Eerbeekse rockband Ambrozia. We traden met onze band ook veel op in Duitsland. Daar speelden we bijvoorbeeld in het voorprogramma van de ‘Golden Earing’ en ‘Cuby + Blizzards’. We toerden ook nogal eens met ‘Livin’ Blues’, een vermaarde formatie uit Den Haag. Voor ons eigen voorprogramma namen we de bluesband ‘Flavium’ uit Apeldoorn mee. We maakten deel uit van het Duitse popgroepencircuit, vaak in het Ruhrgebied.

In de laatste jaren van de middelbare school heb ik ook 2 jaar bij de Nederlandse theater-editie van de rockmusical ‘Hair’ gespeeld. Na de bel van het 5e uur snel naar het Museumplein in Amsterdam verzamelen, om van daaruit met de touringcar van Hair te vertrekken naar de plaats van optreden, ergens in Nederland of Vlaanderen. Met muziek maken kon ik wat later mijn eigen studie op de universiteit betalen. En na de studietijd bleef het zelf muziek maken zo leuk dat het nooit meer is opgehouden.”

Hoe zou je de Guus Essers Band van nu karakteriseren?

“In de Guus Essers Band staat muzikaal improviseren hoog op de agenda. De ene avond spelen we rock & blues, de andere jazz & latin, en weer een andere keer licht-klassieke improvisaties met een knipoog naar bijvoorbeeld Louis van Dijk. De leden van de band hebben hun sporen verdiend als sessiemuzikant, spelen voor de omroepen, en als muziekdocent. Jan ter Maat uit Hengelo speelt drums, broer Cees Essers uit Zevenaar speelt bas & basgitaar, André Jansen uit Vaassen speelt sax, klarinet en windsynthesizer, en ikzelf speel verschillende soorten keyboards. En als de band als quintet optreedt gaat Henk van Rossum uit Doesburg mee op gitaar.”

Hoe hebben jullie als band de opeenvolgende crises doorstaan?

“Ja, eigenlijk sinds 2008, tijdens de financiële crisis, is het in de hele culturele sector bergafwaarts gegaan. In 2014/15 begon het weer een beetje op te krabbelen met wat ik noem ‘statiegeld’-optredens, alleen je reiskosten werden vergoed, al dan niet met een hapje en een drankje. Maar een normaal honorarium kon door een kroeg of een restaurant niet of nauwelijks meer betaald worden. Daarvóór hadden we verschillende circuits in Nederland, zoals de talrijke Bilderberghotels. We waren ruim 25 jaar de huisband van de Hotel Keizerskroon in Apeldoorn. We pasten ons repertoire aan de meer stijlvolle sfeer, Louis van Dijk, Pim Jacobs, Billy Joel, dat werk. Daarnaast mochten we ook bij bedrijfspresentaties optreden, zoals bij de introductie van de nieuwe Mercedes 600 SEL. We hebben ook jarenlang in programma’s van verschillende omroepen kunnen spelen. Mijn devies: de muziek moet de muziek betalen.”

Is jullie speellijst inmiddels weer redelijk gevuld en waar kijken jullie naar uit?

“Het begint nu weer te komen, maar het circuit is intussen blijvend veranderd. In het restaurantcircuit zijn de particulieren in hoge mate weggebleven. De gemiddelde familie organiseert geen grote feesten meer maar kiest nu voor de intimiteit van eigen kleinere huisfeestjes.

In ons geval hebben we in Apeldoorn, met grote dankbaarheid, de gelegenheid gehad om de jazz sterker op de kaart te zetten. Sinds 2018 is dat voor ons een belangrijke activiteit. We doen dat onder meer als huisband van Gigant Jazzclub. Dat is erg succesvol met een zeer trouw publiek. De jazzconcerten op zondagmiddag hebben we gelukkig ook in de coronatijd met streaming kunnen continuëren. Gemiddeld komen er op een middag zo’n 120 tot 150 mensen, een heel enthousiast en ondersteunend publiek. En zelfs bij de streaming-concerten keken en luisterden er nog altijd zo’n 80 mensen. Dat betekent ook dat mensen het leuk en zinvol vinden.

Mijn streven is om de jazz in Apeldoorn toegankelijker te maken voor een breder publiek in en om Apeldoorn. Het imago van jazz: ‘Oeh, jazz moeilijk en ingewikkeld’, dat wil ik absoluut veranderen. Verder wil ik muzikanten uit Apeldoorn en omgeving op het podium te krijgen. En tenslotte ook de samenwerking zoeken met andere jazzpodia in de regio.”

Heb je voor jezelf ook favoriete jazzpianisten?

“Mijn eigen voorkeur zit in de hoek van de fusionjazz, waarin verschillende muziekstijlen samenvloeien. Twee pianisten, Bob James en Dave Grusin, zijn voor mij daarin toonaangevend. Ik heb daarvan heel veel geleerd. Ik ben ook een kleine 30 jaar muziekjournalist geweest voor het tijdschrift Music Maker, waardoor ik ze kon ontmoeten en interviewen. Ze hebben me echt zeer geïnspireerd.”

In je studie aan de VU in Amsterdam heb je de basis gelegd voor je huidige werk op het terrein van organisatie-ontwikkeling. Wat vormde de basis voor deze keuze?

“In Nijmegen heb ik mijn doctoraal Nederlandse Taal- en Letterkunde gedaan. Daar heb ik ook taalpsychologie en taalsociologie ontdekt. Met name de taalpsychologie waar taal in relatie gebracht wordt met gedrag, is het thema waarin ik me verder heb gespecialiseerd. Van daaruit ben ik de richting van organisatiepsychologie en sociale psychologie uitgegaan. Ik doe mijn werk in de driehoek taal, gedrag en bedrijfskunde. De laatste studie die ik heb opgepakt is een promotieonderzoek aan de VU in Amsterdam, waarmee ik nog wel een tijdje bezig ben. Ik ben daarin op zoek naar aanknopingspunten voor het beter managen en begeleiden van hoogopgeleide professionals met autistische trekken. Ze worden over het algemeen slecht herkend, erkend en begeleid. Waardoor ze maar op halve kracht kunnen draaien. Ik ken ze heel goed uit mijn eigen coachingspraktijk en er is niets mis met hoog ontwikkelde talenten, integendeel. Ik hoop uiteindelijk vanuit mijn onderzoek daarvoor aanbevelingen te doen.”

Je hebt het boek ‘Ik weet dat U liegt’ geschreven, samen met een collega. Wie zouden dit boek moeten lezen en wat is de kern van het boek?

“Twee zaken, als eerste de vaststelling dat mensen nu eenmaal liegen en als tweede dat je je kunt wapenen door die kennelijke leugens al van tevoren te herkennen. Met als resultaat dat je niet of wat minder bij de neus genomen wordt. Het boek is heel praktisch en toegankelijk. Het is als managementboek op de markt gebracht. Inmiddels in 5^e druk en het loopt nog steeds heel goed. Elke decembermaand vertonen de verkopen volgens de uitgever zelfs een piek. Kennelijk vinden de mensen het een uitstekend cadeau voor onder de kerstboom met een heldere en intrigerende boodschap. Ik ben al een tijdje bezig met een opvolger met de titel ‘Het Leugentheater’, waarin ik inga op de ‘waarom’-vraag.”

Het werkterrein van een Management Consultant is heel breed. Welke problematiek spreekt jou het meeste aan en past bij je expertise?

“Mensen vinden over het algemeen dat ze het goed doen in communicatie en samenwerking, totdat het tegendeel bewezen wordt. Dat geldt voor individuen maar ook voor grote ondernemingen. Mijn grootste klus op dit terrein was, samen met twee anderen adviseurs, het begeleiden van een massaontslag van 5000 man. Daar ben ik 3 ½ jaar mee bezig geweest. Een heel ingrijpende gebeurtenis voor velen. Ik doe op dit vlak ook veel trainingen op het gebied van cultuurverandering, integriteit, strategisch adviseren, beïnvloedingstactieken, scenarioplanning en dergelijke.”

Ik heb zelf vele organisatieveranderingen mogen ondergaan. Wat ik me altijd afvroeg is: kun je en hoe meet je het succes van organisatieveranderingen?

“De grootste fout die je kunt maken als adviseur is jezelf verantwoordelijk te maken voor de praktische implementatie van de adviezen. Je moet de uitvoeringsfase kritisch blijven volgen om daar waar nodig te signaleren of de implementatie volgens de adviezen verloopt. Een adviestraject begint altijd met contact maken, vertrouwen winnen, geloofwaardig zijn: het contacteren, pas daarna kun je contracteren. Via onderzoek komen tot plan van aanpak en de uitvoering daarvan. Maar daarna altijd op de achtergrond de vinger aan de pols houden. Mijn benadering is altijd vanuit de bedrijfspsychologische invalshoek. Een goede graadmeter voor succes is bijvoorbeeld een aanzienlijke daling in het ziekteverzuim en vermindering van personeelsverloop.

De veranderingen hebben alleen het beoogde effect als het brein, onze hersens, zich deze volledig eigen heeft gemaakt. ‘Je kunt gras niet sneller laten groeien door eraan te trekken’, en zo werkt het ook in ons brein. Het brein heeft tijd nodig om van een A-situatie te wennen aan een B-situatie. Denk daarbij bijvoorbeeld ook aan een verhuizing, een nieuwe baan, een nieuwe partner of het verlies van een dierbare.”

Welke uitdagingen zie je voor je in de komende 5 jaar?

“Lekker studeren en schrijven, heerlijk spelen en met optredens bezig zijn. In de covid-periode heb ik de jazzgitaar als tweede instrument gekozen. Ik ben nu behoorlijk fanatiek op de gitaar aan het studeren, en op termijn wil ik daarmee ook wel gaan optreden. Het gaat uiteraard nergens over, maar het is gewoon heel leuk om te doen. Ik werk nog steeds 2 tot 3 dagen in de week. Zolang men me blijft vragen ga ik gewoon lekker door.”

Je bent een drukbezet man. Naast het werk ben je nog bestuurlijk  betrokken bij allerlei Apeldoornse culturele instanties. Past dat allemaal nog wel in de agenda?

“Ik vind het erg leuk om mijn bestuurlijke bijdrage te leveren aan de Apeldoornse samenleving.

Met de OKW Poëziekring: regelmatig met elkaar gedichten lezen, genieten en doorgronden.

In de Commissie Stadsdichter Apeldoorn: samenwerken om de culturele waarde en de praktische toepassing in het Apeldoornse te stimuleren en bekender te maken, met het ondersteunen van de Stadsdichter

Met het Bestuur van de ISMA (Internationale Stichting Masterclasses Apeldoorn) de jaarlijkse internationale Masterclass in Apeldoorn helpen organiseren. Mijn eigen aandachtsgebied daarin is het ontwikkelen van een nieuwe jaarlijkse jazzmasterclass, in samenwerking met Gigant Jazz en met de talentontwikkeling van jazz in Apeldoorn

Samen met het Bestuur van de Museumvrienden van Coda museumbezoek, exposities, kunstreizen en Vriendencafé’s in Coda organiseren en stimuleren.”

Waar haal je voor jezelf de meeste arbeidsvreugde en voldoening uit?

“Verbinding. De verbinding tussen mensen meemaken. Dat is voor mij de zingeving.”