In Beeld: Camping ’t Spoek al 85 jaar alcoholvrij

Op de kop af 85 jaar geleden brachten nijvere alcoholbestrijders in den lande, na lang sparen met stuivers, dubbeltjes en kwartjes een kapitaaltje geld bijeen voor de aankoop van een kampeerplek op de Veluwe. Die kleine camping van wat in de volksmond de Blauwe Knoop werd genoemd is er nog steeds. En tot op de dag van vandaag schenken de beheerder Ton van der Gaag en zijn vrouw Nelke geen druppel alcohol in hun knusse kantine. Ietwat verscholen aan de doodlopende Spoekweg in Beekbergen is er volop leven op camping ‘t Spoek waar het seizoen met de paasdagen is begonnen. Nu is het er nog heel rustig, maar in het hoogseizoen genieten zo’n 400 kampeerders in hun caravan, tent, huisje of trekkershut van een vakantie in de natuur.

Zelfs in de grote schoolvakantie is het aantal decibellen zeer beperkt. In een gekke bui willen de beheerders nog wel eens iets organiseren in de vorm van een excursie met vogelaars, een bescheiden bingo  of kunnen kinderen er op gezette tijden naar hartenlust schatgraven, maar verwacht er geen polonaise, een Hollandse Avond met dito muziek, dance of andersoortig werelds vermaak.

Wie echter van twee walletjes wil eten en zich af en toe wenst onder te dompelen in het feestgedruis of een duik in het zwembad onweerstaanbaar vindt, kan bij de buren terecht. ’t Spoek heeft namelijk nauwe banden met het aanpalende vakantiepark Lierderholt. Die gaan heel ver terug, want ooit wilde de eigenaar van wat nu ‘t Spoek is uitbreiden. Toen dat niet mogelijk bleek onder de koepel van de Algemene Nederlandse Geheel-Onthouders Bond (ANGOB), besloot hij de grond ernaast te kopen. Zijn nazaten zijn hem daar dankbaar voor.

Degene die daarvan meer wil weten kan Ton van der Gaag aanschieten. Hij heeft zich in de historie  van de camping verdiept en spreekt terecht van nationaal cultureel erfgoed. Want nergens vind je een openbare, alcoholvrije camping met zo’n traditie. Zes jaar geleden streek de familie Van der Gaag (man, vrouw, drie kinderen) er neer. Ton had genoeg van zijn baan in de jeugdzorg en opvoedkundige hulpverlening en wilde wel eens wat anders. Met ’t Spoek hadden de Van der Gaagjes al eerder kennis gemaakt. Als campinggasten. Toen er sprake was van een vacature rook Ton zijn kans. Hij werd aangenomen en verhuisde met zijn gezin naar de bossen tussen Beekbergen en Hoenderloo.

Beheerder Ton van der Gaag heeft er sinds vorig jaar een vaste kracht bij: zijn vrouw Nelke

Sinds vorig jaar is er een vaste kracht  bijgekomen: zijn vrouw Nelke. Nelke komt uit de wereld van het theater. Zij werkte (onder meer als directeur) bij STA en toen de zieltogende theaterschool door Tim Koldenhof werd omarmd verhuisde Nelke mee om artistiek leiding te geven aan een commercieel bedrijf.  Heel lang heeft ze het niet op het Zwitsalterrein uitgehouden. Daarvoor liepen de meningen van haar aan de ene kant en die van het duo Tim Koldenhof-Joji Na toch iets te ver uiteen.

Inmiddels is ook Nelke in dienst getreden bij de ANGOB. Niet de vereniging van weleer, want die bestaat niet meer. Wat resteert is een stichting met dezelfde naam en nagenoeg dezelfdenobele doelen waaronder het verbreiden van kennis omtrent de risico’s van alcohol en het bieden van een alcoholvrij milieu voor vrijetijdsbesteding. En dat brengt ons weer bij de lichtglooiende boscamping, waar de gasten vriendelijk doch dringend wordt verzorgd de fles met sterke drank en het krat bier vooral thuis te laten. Wiens dorst toch te groot is, kan bij de buren terecht en hoeft daarvoor de straat niet op. Een hekje verbindt beide o zo verschillende vakantieparadijzen. Vaak zijn de gasten van ’t kleine Spoek eerder bij het zwembad dan die van het vele malen grotere Lierderholt die met al z’n extra faciliteiten in de zomer met gemak 3000 gasten aan kan.

Sinds de komst van zijn vrouw als naaste medewerker weet Ton van der Gaag het vrijwel zeker. Hier gaat hij niet meer weg ondanks werkweken van zo’n honderd uur in het hoogseizoen. De camping gaat weliswaar in de koude maanden van het jaar dicht, maar op zo’n bedrijf is er altijd werk. Van toezicht houden op het eigendom van vaste gasten tot de boekhouding en correspondentie over het nieuwe seizoen. En dan zijn er natuurlijk nog de linedancers uit Apeldoorn die op de vrijdagavond gebruik maken van de kantine.

300 dwergvleermuizen zorgen er in de schemer voor wat reuring

Over de kantine gesproken: het dak is aan vervanging toe. Een prijzige onderneming aangezien er asbest dient te worden verwijderd. Het laatste woord is daar dan ook in ANGOB-kringen niet over gesproken. Onderhoud is sowieso een grote post. Een aantal huisjes is in oude stijl gerestaureerd, maar sommige ook niet. En dat gaat wel gebeuren, want retro, vintage zo u wilt, is in deze woelige tijden uitermate populair. De camping mag toch al niet over gebrek aan belangstelling klagen. Want het weren van alcoholhoudende drank en het niet aanwezig zijn van aangeschoten jongeren en comazuipers gaan hand in hand. Rust is wellicht de belangrijkste troef van de camping waar ook nog eens ik weet niet hoeveel vogelsoorten voorkomen en zeker 300 dwergvleermuizen vooral in de schemer voor enige reuring zorgen.

Ton van der Gaag is meer dan de beheerder. Hij is de bewaker van het cultureel erfgoed met zijn eigen dna. ’t Spoek en het gedachtengoed is onder zijn huid gaan zitten. Als liefhebber van de Franse cultuur in het algemeen en die van het chanson in het bijzonder laat hij er privé ook zijn wijntje voor staan. Hij vindt het niet gepast om van de ’blauwe lijn’ af te wijken. Maar hij is geen hardliner, meer iemand van leven en laten leven. Niet alles wat ook maar enigszins met drank te maken heeft doet hij in de ban. De rechtlijnigen huiveren zelfs van het woord van borrelnootjes en weren Radler en aanverwante alcoholvrije bieren. Zo ver wenst Ton van der Gaag niet te gaan. Echtgenote Nelke nipt nog wel eens van een goed glas. Maar niet binnen de hekken van’t Spoek die overigens zwijn-bestendig zijn. De omringende bossen zitten er vol mee.

Buiten de hekken geniet Ton van der Gaag van zijn grote hobby. Als zanger maakt hij deel uit van het ensemble duo Bagage et ses amis. Af en toe maakt deze groep ook wel eens een uitstapje naar het betere Nederlandse lied. En bij de Alliance Francaise in Apeldoorn werkt hij aan een steeds betere beheersing van de Franse taal.  ’t Spoek heeft nog geen avondje  in Franse sferen mogen beleven en voorlopig zal dat ook zo blijven. Hobby en werk blijven strikt gescheiden.

Maar Nelke zal haar theaterhart wel volgen. Nu al zijn er af en toe kindervoorstellingen in een mini-theater. En dat ze nog wat ijzers in het vuur heeft wordt tijdens het gesprek ook wel duidelijk.

Ook ziet Nelke kansen voor ’t Spoek die nu nog onvoldoende in haar ogen worden benut. Ze wil de troef ‘’natuur’’ niet echt uitspelen, laat staan exploiteren, maar wel wat meer benadrukken. Op pad met de boswachter of IVN-gids,  dat soort zaken die anno nu vaak onder de noemer van ‘’beleving’’ worden geschaard. Een vlindertuin ligt in het verschiet. De eerste schoolkampen zijn inmiddels achter de rug. Da’s goed bevallen en ook goed voor de bezettingsgraad. Want die mag nog wel wat hoger, zeker buiten het hoogseizoen.

Waken over cultureel erfgoed

Het moge duidelijk zijn: op ’t Spoek is een bijna leefgemeenschapje ontstaan, een mini-maatschappijtje van wandelaars, fietsers, vogelaars, geestverwante rustzoekers en vrijwilligers voor hand- en spandiensten niet te vergeten die de boze, drukke wereld met al haar prikkels voor even of iets langer buiten de deur, of beter gezegd buiten het hek houden. Dat gevoel is minstens zo belangrijk als het ontbreken van alcohol. De was- en toiletruimtres zijn er eenvoudig en netjes, de huisjes en trekkershutten nostalgisch en de Mongoolse nomadentent als yurt en ger hebben hun intrede gedaan. Net als digitaal reserveren overigens.

Het echtpaar Van der Gaag denkt na over hoe het verder met de exploitatie binnen de kaders van de geheelonthouders moet gaan.  Met Nelke als de voorzichtige vernieuwer en met Ton die behoedzaam waakt over het kwetsbare gedachtengoed. Hij koestert de 85-jarige historie die je voelt, ruikt, ziet (mini-expositie) en proeft in de kantine. Waar nog echte ansichtenkaarten worden verkocht, een glas verse jus twee euro kost en een warme hap in het weekend 8.50 euro.  Compleet met soep van het huis. Voorzichtig is Ton van der Gaag over de toekomst van ’t Spoek aan het nadenken. Hij wil over een jaar of elf graag iets duurzaams kunnen overdragen aan een nieuwe generatie. Met zijn Nelke werkt hij naar het 100-jarig bestaan toe. Met respect voor wat was en met oog en gevoel voor wat nog komen gaat.